Skrawek Mazur™ w Kętrzynie, to krzywy kościół wybudowany w miejscuniegdysiejszego grodziska pruskiego, jakim była Barcja. Wspomniane plemię zamieszkiwało na obecnych ziemiach kętrzyńskich… Po dwukrotnym najeździe Litwinów teren opustoszał. Litwini z Olgierdem i Kiejstutem na czele palili, co tylko mogli. Mężczyzn mordowali, kobiety i dzieci zaś brali w niewolę. Na splądrowane i bezludne tereny przybyli Krzyżacy. Pierwszą strażnicę wybudowali przypuszczalnie w 1340 roku. Kolejnym ważnym ruchem, była budowa muru obronnego. Dał on początek do budowy kościoła. Mur obronny posiadał 13-naście wież i kilka baszt. Niewiele później powstał kościół, do którego wykorzystano część obwarowań.
Dokumenty...
„W akcie lokacyjnym jest mowa o proboszczu i parafii św. Jerzego. Ernst Witt, autor jedynej- monografii…”
„Rozpoczęcie budowy w 1359 roku może być prawidłowe, ponieważ zachowane z pierwotnego obiektu formy stylowe nie kłócą się z nią, a także przekaz o budowie kościołów w innych miastach mówi o tym, że budowa Domu Bożego została podjęta w bezpośrednim połączeniu z nadawaniem praw miejskich…” Ernst Witt.
Lokacja Miasta. Dokumenty...
„Historia budowy świątyni jest nierozerwalnie związana z początkami miasta i kolonizacji tego terenu przez ludność chrześcijańską. W miejscu, gdzie stoi kościół św. Jerzego, w 1329 roku rycerze Zakonu Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie – określanego w polskiej literaturze mianem Zakonu Krzyżackiego, a w dalszej części niniejszego opracowania zwanego Zakonem – wznieśli strażnicę. Decyzja władz o budowie strażnicy była elementem strategicznego planu w ramach wschodniego łańcucha umocnień państwa zakonnego, który na terenie Barcji, czyli dawnego pruskiego terytorium plemiennego, w skład którego wchodził obszar całego obecnego powiatu kętrzyńskiego…”
Założycielem miasta był zakon… Trochę się rozpędziłam… Zakon zlecił założenie miasta zasadźcy z Ełdyt Wielkich, gm. Lubomino, pow. Lidzbark Warmiński. Był nim Heinrich Padeluche. Potwierdza to dokument lokacyjny z 11 listopada 1357 roku.
Dokumenty...
„Akt lokacyjny z 1357 r. (źródło: Geheimes Staatsarchiv Preussischer
Kulturbesitz, Berlin-Dahlem, XX HA, Pergamenturkunden, Schiebl.
XXVII Nr 90).
W imię Boże, Amen. Czyni się wiadome wszystkim, którzy ten dokument będą oglądać lub słuchać, tak obecnym, jak i przyszłym, że my brat Johann Schindekop, komtur Bałgi i wójt Natangii, za pozwoleniem czcigodnego i duchownego brata Wynricha von Kniprode, naszego wielkiego mistrza oraz za wolą i radą naszych braci w Bałdze nadaliśmy miastu zwanemu Rastinburc [Kętrzyn] sto dwie włóki. Toż samo miasto nadajemy w dziedziczne i wieczyste posiadanie na prawie chełmińskim czcigodnemu panu Heynrichowi Padeluch sołtysowi tegoż miasta i jego prawowitym spadkobiercom i potomkom na tymże prawie…”
Kościoły murowane pełniły wiele funkcji. Zarówno sakralną, jak i ochronną, która miała boską moc. Pożar? Drewniane chałupy i inne budowle miały marne szanse. Natomiast, taki murowany kościół, to już co innego? W nim chronili się mieszkańcy przed wrogimi najazdami i pożarami. Był często jedynym murowanym obiektem w miejscowości... Boże uchowaj i zbaw nas ode złego... I chronił lud przed wieloma rodzajami nieszczęść...
Skrawek Mazur™ jednonawowy, do którego budowy wykorzystano istniejące mury i wieże obronne. Początkowo była to budowla jedno salowa, z wieżą warowną o blendowanych oknach. Dziś również jest czytelna część obwarowań obronnych będących fragmentem kościoła. Miejsce kultu było kilkakrotnie rozbudowane. Pierwsza miała miejsce w 1407 roku. Następna rozpoczęła się w 1470, czyli wiek później. Po pożarze w 1500 roku rozbudowano, kościół do formy bazyliki i tak też obecnie wygląda. W latach 1500- 1517 przebudowano prezbiterium, dobudowano zakrystię, kruchty i wykonano sklepienia kryształowe przez Matz'a z Gdańska. Jedna z baszt wchłoniętych z muru obronnego znajduje się obok empory z organami. Wspomniana datowana jest na lata 1359-1370. W niej znajduj się cele więzienne w najniższej części.
Cele, nie plany życiowe choćby na jeden dzień, a cele w kościelnej... Tylko co kościelnej? Piwnicy? Z tym pomieszczeniem ma tyle wspólnego, że jest poniżej piętra. Zatem w dwóch sąsiadujących pomieszczeniach... Tak poniżej poziomu piętra, znajdują się dwa pomieszczenia. Z dokumentacji wynika, iż wspomniane były w wieży obronnej, wchłoniętej w trakcie budowy. Do wspomnianych wiodą koślawe schody, lecz budowy liczył się materiał. W wielu budowlach z tamtego czasu stopnie mają bardzo różną wysokość, wszak materiał był różny.
Dwie cele być może służyły do karania niewiernych. Być może pokutowali w nich złoczyńcy. Tych którzy, pokusili się na mienie kościelne. Jaki występek to nie był owe pomieszczenia, były przypuszczalnie formą pokuty... Zamiast zdrowasiek...
Druga wieża warowna znajduje się od strony ołtarza. Powstała z nadbudowanej wieży obronnej. Budowla na jeden, na dwa... a bywało, iż nawet cztery dzwony wisiały i każdy brzmiał lekko odmiennie…
Chrzest? Odprawiano w kaplicy chrzcielnej św. Jakuba, powstałej w latach 1480-85. W bazylice znajduje się również chrzcielnica datowana na XIX wiek.
Pod prezbiterium, czyli części kościoła z ołtarzem, znajdowała się krypta.
Ilu wiernych pochowano? Wiadomo, iż do czasów obecnych zachowały się trzy płyty grobowe.
Ołtarz z 1609 r. z obrazem „zdjęcie krzyża” pochodzi sprzed reformacji. Obecnie znajduje się po lewej stronie nawy głównej. Nie stanowi centralnego ołtarza.
Ambona- 1594 roku bogato polichromowana z dodanymi informacjami o autorach, a raczej mistrzach malujących podobizny apostołów.
Pochówek. Dokumenty...
Płyty nagrobne Schenka 1597 i Horzena 1731. W kościele znajduje się również dużo epitafium z XVI, XVII i XVIII wieku. Dlaczego w kętrzyńskim kościele znajdują się płyty nagrobne? Odpowiedź jest prosta. Kiedy zaczęto budować kościoły, było w nich miejsce zwane kryptą. Służyło do pochówków nielicznych, acz zacnych i majętnych mieszkańców.
Z innych dokumentów wynika, iż teren przeznaczony do grzebania zwłok zmarłych, otrzymano dopiero w 1803 roku. Zatem w dawnych kościołach pod posadzką znajdowały się groby... Następnie pod prezbiterium w krypcie. Kolejne pochówki były wokół kościoła i dopiero później organizowano cmentarze wyznaniowe. Była też baszta pogrzebowa… Przypuszczalnie służyła do odprawiania mszy pogrzebowej. W czasie teraźniejszym krypta pełni rolę kotłowni.
„W Kościele łacińskim należy mieć w wielkim poszanowaniu organy piszczałkowe jako tradycyjny instrument muzyczny, którego brzmienie dodaje ceremoniom kościelnym majestatu, a umysły wiernych podnosi do Boga i spraw niebieskich”.
- Konstytucja o liturgii Soboru Watykańskiego II Sacrosactum Concilium (skrót: KL).
Jak wyglądały początkowo? Można domniemać bądź skupić się na stanie po remoncie generalnym przeprowadzonym w latach 1971-73. Po tym czasie organy stały się trzy manuałowe i 45 głosowe...
Tematy na później...
1. Ołtarz neogotycki z XVII wieku… Historia na później...
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
Komentarze