Mamerki.

 Bunkry olbrzymie i bunkry giganty w Mamerkach, czyli pozostałości po II WŚ. Odwiedzam to miejsce regularnie raz w roku. Czasem w towarzystwie, a czasem sama. Ilekroć wybieram się, przeglądam mapę i zawsze gubię drogę, dlatego wspomniałam, iż bywam tu raz w roku, co niczego nie zmienia. W sumie odwiedzając Mamerki cztery razy, zawsze  najważniejszym punktem w drodze do celu jest zabytkowy wiatrak z 1863 roku w Starej Różance. Tak, to zdjęcie jest moim znakiem nawigacyjnym do Mamerek i bunkrów oraz bunkrów olbrzymich. Nie przez przypadek powtórzyłam nazwę, gdyż główne muzeum jest opisane jako Mamerki Bunkry, w których znajdują się ekspozycje muzealne, a także wysoka wieża widokowa, bo 38-metrowa. Z niej rozciąga się przepiękny widok na jezioro Mamry i część Kanału Mazurskiego. Jednak nie każdy wdrapuje się na szczyt. Ponad pięćdziesiąt procent zawraca w połowie wysokości. Mimo wszystko polecam, gdyż widok jest nieziemski i można by rzec własny. Obok wieży usytuowany jest drugi punkt zwiedzania, a mianowicie Muzeum II Wojny Światowej. Wracając jednak do pierwszego punktu zwiedzania, polecam wygodne buty tj. do grot i jaskiń oraz kurtkę, bo w środku jest chłodno, mokro i ślisko. Kolejny etap, trzeci znajduje się nieco dalej. Można do niego dojść, ale ja wybrałam samochód i zmieniłam parking na inny. Znajdują się tu bunkry olbrzymie, których grubość ścian i stropów wynosi siedem metrów. W dobrym stanie zachował się trzydziestometrowy tunel, będący przejściem z bunkru 28 do bunkru 30.  Tego typu pozostałości, tu, w lesie jest ich naprawdę sporo. Do wielu można wejść, a niebezpieczne są oznakowane tablicami ostrzegawczymi. Nie liczyłam, ile trwała cała przygoda i nie podzielę się dokładną informacją, ale w przybliżeniu należy zarezerwować od 1,5 do 2 godzin. Miejsce warte jest uwagi i odwiedzenia dlatego, polecam to muzeum i cały kompleks. 
Jak już napisałam kompleks, to idę dalej w tym temacie. Przedstawiam krótki rys historyczny, czyli kilka dat i ważnych dla ów miejsca liczb. Od początku, całość powstała w latach 1940- 1944. Niektóre bunkry zaprojektował sam Adolf, ale nie będziemy mu gratulować, choć budowle przetrwały do dziś i są nadal w dobrym stanie. Kompleks, to 250 bunkrów i schronów żelbetonowych łącznie. Obiekty miały służyć około 1540 żołnierzy niemieckich, z czego 40 wyższych rangą oficerów. Teraz kolej na ważne daty związanych z odkryciami i twórczą aranżacją:
W 2018 roku otwarto replikę bursztynowej komnaty, poszukiwanej przez historyków od lat, a szczególnie w  latach 2016-2017, gdzie namierzono „coś” georadarem, lecz nie znaleziono niczego, aż tak istotnego. Był to jednak impuls kreatywności, dzięki czemu powstała wyżej wymieniona kopia bursztynowej komnaty. 
W 2023 roku, członkowie stowarzyszenia historycznego odkryli w Mamerkach tory kolejki wąskotorowej i kółka wagonika.
Podsumowując, jest to jedyne takie muzeum w Europie. Posiada wiele ciekawych aranżacji muzealnych i kopii historycznych miejsc. Wystawiono tu olbrzymie makiety, przedstawiające dwie bitwy. Jest też olbrzymia makieta, dokładnie przedstawiająca pracę łączności... tamten czas i sytuacje. 
Polecam małym i dużym. Dotrzeć można samochodem lub innym pojazdem.