Zabytkowy cmentarz na Mazurach. Snopki.

Skrawek Mazur i kolejny cmentarz ewangelicki, który znajduje się w Snopkach. Usytuowano  przy DK 58, teren cmentarza jest nieogrodzony jednak śmieci brak. Niewiele wyczytać można z tablic. Najczęściej ich po porostu brak. Najstarszy czytelny grób pochodzi z 1937 roku. Poniżej przybliżone tłumaczenie epitafium        
                                                      "Świat jest wystarczająco piękny, 
                                                 aby oczekiwać nieba, zapomnieć o nim, 
                                                     ogród nie jest wystarczająco piękny".
Kolejny to Franz Sobottka z 1942 roku. Następnie grób jeńców lagru niemieckiego w Snopkach, poległych tragicznie w 1944 roku. To ostatni, a pierwszy czytelny pochodzi z 1914 roku i jest to grób żołnierza poległego w podczas I Wojny Światowej.
Kilka faktów historycznych. W latach 1940-44 w Snopkach koło Pisza, funkcjonował Wychowawczy Obóz Pracy. Powstał po decyzji Heinricha Himmlera i utworzono go przez Gestapo z Pisza. To oni kierowali tu jeńców. Pracownicy trafiali do obozu za najdrobniejsze przewinienia i przebywali od kilku tygodni do sześciu miesięcy. Takich obiektów lagrów było trzy. Trafiali do nich głównie mieszkańcy Kurpi, Polacy przywiezieni na Mazury, a także Rosjanie. W literaturze zachowały się wspomnienia o brutalności strażników, trudnych warunkach socjalnych i głodowych stawkach żywnościowych. Na cmentarzu Ewangelickim przy DK 58 jest grób jeńców poległych tragicznie (piętnastu osób) w lagrze. Lagier to prawidłowa nazwa jenieckiego obozu pracy przymusowej. Lagry zakładali Niemcy w latach 1940 -1944. Pokrewną nazwą i źródłem jest Rosyjski łagier, czyli obozy pracy przymusowej, z których pierwsze powstało w 1918 roku z inicjatywy Lenina. Łagier był potoczną nazwą sowieckich obozów koncentracyjnych, którymi zarządzał Gułag (Główny Zarząd). Było to miejsce eksterminacji i izolacji przeciwników politycznych. Z niektórych źródeł wynika, iż funkcjonowały pod taką nazwą do 1987 roku. 

Cmentarz Ewangelicki w Snopkach.
Tłumaczenie epitafium "Świat jest wystarczająco piękny, 
aby oczekiwać nieba, zapomnieć o nim, ogród nie jest wystarczająco piękny".
Cmentarz Ewangelicki w Snopkach.
Grób wojenny z 1914 roku. Najwcześniejszy.
Cmentarz Ewangelicki w Snopkach.
Franz Sobottka zmarły w 1942 roku.

Cmentarz Ewangelicki w Snopkach.
Widoczna ramą po ogrodzeniu grobów jednej rodziny.

Pomnik głaz upamiętniający ofiary obozu Hitlerowskiego w Snopkach z okresu II Wojny Światowej.
XXXch Erich urodzony w 1854 roku, natomiast data śmierci może być tylko domniemana.


Cmentarz Ewangelicki w Snopkach.
Jeńcy lagru niemieckiego w Snopkach, poległych tragicznie w ilości 15 osób. Wśród nich Bronisława Jankowska.
Grób jeńców lagru niemieckiego w Snopkach, poległych tragicznie w 1944 roku.
Franz Arndt zmarł w 1937 roku.


Komentarze